Tobias Hume versus Georg Philipp Telemann
Tobias Hume en Georg Philipp Telemann zijn met recht twee uitersten op de viola da gamba te noemen.
Ze deelden de passie voor dit bijzonder veelzijdige instrument, maar verder zijn hun levens uitzonderlijk verschillend te noemen. Hume was een vrijbuiter, legerkapitein en dilettant, bepaal niet hooggeacht door zijn doorluchtige en goed opgeleide collega’s als John Dowland. Telemann was daarentegen een echte celebrity avant la lettre: zijn ster liet destijds zelfs die van Johann Sebastian Bach verbleken.
In dit programma staan ze echter broederlijk naast elkaar in datgene dat hen bond: de klank van de viola da gamba. Met muziek van de nieuwe elpee/cd A pritty thing en de net ontdekte fantasieën van Telemann.
Ad Visser & Rousseau
Intens en meeslepend
Ad Visser: zang & gitaar, muziek & tekst
multi-media performer, singer-songwriter, schrijver.
Rousseau: Viola da Gamba
solist bij Concertgebouworkest en Philharmonia Orchestra
Edisonwinnaar, PhD in Physics en omni-talent.
Ruim 70 minuten nederlandstalige: “songs & stories” met een unieke sound
Krachtige visies op het dagelijkse bestaan tuimelen over elkaar, stevig gekruid met humor. Inclusief enkele sappige delen uit De parade van de hemelse tragedie! Foto: mr. Instant Image Action.
Eleonore Pameijer and Ralph Rousseau
Eleonore Pameijer en Ralph Rousseau ontmoetten elkaar bij een concert in 2012 en een samenwerking bleek onontkoombaar. Bekend voor haar interpretaties van moderne klassieke muziek vanuit het Asko-Schoenberg-ensemble vinden Eleonore en Ralph elkaar tussen de renaissance en de fonkelnieuwe muziek, vaak speciaal voor het tweetal gecomponeerd.
Meditatieconcert
“…vrijwel onmiddellijk dreven we naar de sfeer van het absolute hier en nu.”
“Afgezien van de tonen was mijn hoofd geheel leeggemaakt…”
“…een soort puls die al begon vóórdat we samenkwamen en pas lang nadien eindigde.”
(Sarah R. Batschelet)
A meditation. Zo heet een stuk dat de Engelse componist Tobias Hume in 1605 componeerde. Een stuk voor een inmiddels bijna vergeten instrument. Een instrument waarvan moderne technieken laten zien dat het bij uitstek geschikt is om de menselijke hersengolven tot rust te “wiegen”: de viola da gamba.
Het is voor neurologen niet nieuw dat muziek het menselijk brein tot rust kan brengen en zelfs meetbaar aan genezing kan bijdragen. Maar de Amerikaanse neurowetenschapper dr. Lana Morrow gaat nog een stapje verder. In een samenwerking tussen universiteiten in New York, Barcelona en Milaan en met behulp van een zelf ontwikkelde computer interface bestudeert zij de invloed die muziek en andere frequenties hebben op hersengolven.
Zij was het die Ralph inspireerde om meditatieconcerten te gaan geven met de viola da gamba. Het instrument is hiervoor in haar ogen bij uitstek geschikt. De ongebruikelijk grote resonantie van het instrument heeft te maken met de manier waarop de snaren worden afgestopt door frets op de toets en door de zeer intieme manier waarop de vingers de haren van de strijkstok aanraken. Beide aspecten leiden tot een geluid dat zo rijk is aan boventonen, dat die tot in het voor ons onhoorbare kunnen doorgaan. Dit geluid is in staat om mensen in een rustige toestand van vredige “mindfulness” te wiegen.
Edisonwinnaar Ralph Rousseau is niet alleen Neerlands bekendste ambassadeur van de viola da gamba en gepromoveerd natuurkundige, maar beoefent ook al 25 jaar dagelijks meditatie en t’ai chi. In deze unieke bijeenkomst laat hij al deze aspecten samenkomen tot een ervaring waarvan ook jij de puls nog lang nadien zult voelen.
Confluentes
Wanneer de stijlen van de viola da gambamuziek uit vele eeuwen samenvloeien: Confluentes. In dit programma zoekt Ralph de grenzen op van het gamba-universum: van Ortiz’ recercares uit 1553 tot speciaal voor hem gecomponeerde muziek van Flint Juventuto Beppe (1997) en Daan Manneke (2010).
Ondertussen worden de hoogtedagen van het instrument natuurlijk niet vergeten, met Abel, Caix d’Hervelois, Schenck, Hume en -natuurlijk- Marin Marais.
Ralph gaat in dit soloprogramma helemaal terug naar de basis van zijn fascinatie voor de viola da gamba.
Chansons d`Amour
Viola da gamba solo of viola da gamba met strijkkwintet!
Van “Cent mille chansons” tot Marin Marais en van “Sous le ciel de Paris” tot Louis de Caix d’Hervelois. Daadwerkelijk van Versailles naar Parijs en terug. Het bewijs dat zingen een universeel gegeven is… de karakteristieke klanken van de viola da gamba. Ralph Rousseau blijken zich hiervoor uitstekend te lenen en Ralph is met zijn buitengewoon gevarieerde achtergrond de aangewezen persoon om dit op een smaakvolle manier waar te maken. U hoort de chansons in eigen bewerkingen van Ralph met strijkerspartijen gearrangeerd door Rik Elings. Dit album won in 2009 de Edison Klassiek Publieksprijs.
Muziek: chansons van Jacques Brel, Frida Boccara, Edith Piaf, Jean Ferrat en Michel Delpech, barokmuziek van Marais, Caix d’Hervelois en Forqueray. Musici: Matangi Kwartet en Hein van de Geyn.
Heytze en Rousseau
In SPELEN leggen de Utrechtse hofdichter Ingmar Heytze en Ralph elkaar en het publiek de wereld van poezie en muziek uit. Ralph speelt bijvoorbeeld op verzoek, Ingmar schrijft onstage een nieuw gedicht naar de aanwijzingen van de luisteraars en Ralph zet daar dan weer een nieuwe improvisatie onder. Zo eindigt elke avond met een volstrekt uniek concert. (Foto’s: Michiel Stam)
Silence
Foto: Merlijn Doomernik
“Het winnen van een Edison met een cd die ik zelf had geproduceerd: het was een droom die uitkwam. Maar het leidde ook tot een existentiële crisis waardoor ik mijn viola da gamba bijna aan de wilgen hing.” Aldus Ralph Rousseau. “Geconfronteerd met mijn eigen artistieke kwetsbaarheid kwam ik op het spoor van het thema voor een nieuw project: Fragile. Hierin vertel ik mijn verhaal.”
Achteraf gezien ligt het voor de hand. Het meest kwetsbare instrument uit de geschiedenis, dat de menselijke stem in uitdrukkingskracht kan evenaren. Ralph Rousseau bezingt in dit programma de menselijke kwetsbaarheid. In een topcast van musici uit klassiek, jazz en pop. Ralph heeft stukken uitgekozen die hem persoonlijk raken en hem leerden, dat kwetsbaarheid niets met zwakte te maken heeft. Integendeel: pas wanneer we de moed hebben om kwetsbaar te zijn komen we in contact met onze authentieke kracht. Het verhaal achter de Edisonwinnaar. Eenvoudig, herkenbaar en ontroerend in muziek, woord en beeld. Levend gemaakt door de uiterst onorthodoxe repertoirekeuze. Confronterend omdat het raakt aan maatschappelijke thema’s van deze tijd. En nog met een happy end ook.
‘Het masker valt, de mens blijft en de held verdwijnt’ (Jean Baptiste Rousseau, 1671-1741) Cast (voor zover bekend): Ralph Rousseau – viola da gamba, Jeroen Vierdag– contrabas. Peter- Tiehuis – Gitaar, Percussie – Bart Fermie, bij gelegenheid uitgebreid met trompet, hobo en/of mondharmonica.
De Mozart van de gamba
Muziek van Karl Friedrich Abel
De laatste der Mohikanen. Zo zou je hem kunnen noemen, Karl Friedrich Abel (1723-1787). Toen hij stierf werd zijn geliefde instrument de viola da gamba met hem ten grave gedragen: na de Franse revolutie zou het meer dan honderdvijftig jaar duren voordat niet alleen de zes- of zevensnarige koningin der instrumenten, maar ook de muziek van Abel herondekt zou worden.
En bij Abel horen we al, dat de tijd veranderd was. Eigenlijk is zijn muziek bijna “Mozart op de gamba” en in die zin volkomen uniek. Zangerige en goed in het gehoor liggende melodieën, dus, vooral in de adagio’s, waar Abel in zijn tijd ongelooflijk furore mee maakte. De viola da gamba op haar allermooist horen we in zijn solostukken voor het instrument.
Maar ook het leven van Karl Friedrich had een bijzonder verloop. As vluchteling na de verwoesting van Dresden in 1757 door Frederik de Grote kwam hij in Londen terecht, waar zijn lot met dat van Johann Christian Bach en dat van de beroemde schilder Thomas Gainsborough verweven werd. De Bach-Abel concerten werden enorme publiekstrekkers in Londen.
In dit programma komen zowel de muziek voor solo-gamba als het buitengewone leven van deze componist helemaal tot hun recht.
Moved by Marais
(eventueel m.m.v. Pieter-Jan Belder, klavecimbel en Remy Baudet, viool)
Een eerbetoon aan de grote virtuoos van de viola da gamba! Composities van Marin Marais (1656-1728). Een overzicht van zijn oeuvre met bekende werken als Les Folies d’Espagnes (integraal), Le tableau de l’operation de la taille, muziek uit de film Tous les Matins du Monde, suites uit het derde en vijfde boek, een vroege triosonate en de overbekende Sonnerie de Ste. Genevieve du Mont de Paris. En natuurlijk krijgt u en passant een mooi beeld van het leven van Marais voorgeschoteld.
Bach in de bajes
‘s Werelds meest beroemde componist was een ex-gedetineerde! Niet iedereen weet dat J.S. Bach in 1717 een kleine maand in de gevangenis in Weimar zat wegens contractbreuk. In dit programma klinken de drie beroemde gambasonates van J.S. Bach (1685-1750) BWV 1027-1029, afgewisseld met werken van tijdgenoten als G.P. Telemann en D. Buxtehude en een hele hoop onverwachte verhalen over J.S. Bach. Met Pieter-Jan Belder, klavecimbel. Foto: Jan Baks.